Przedstawiciele najstarszych kościołów protestanckich. Protestantem - kalwinem był do czasu studiów włoskich Jan Zamoyski przyszły kanclerz, kalwinkami były jego dwie żony: Krystyna i Gryzelda. Również kalwinem był pamiętnikarz Jan Golliusz. Z pocz. XVII w. osiadł tu kupiec gdański Samuel Edwert, a w 1640 Piotr Leysk z Wrocławia (zm. 1717), tu urodził się i zm. jego syn dr medycyny Daniel Leysk. Innym znanym ewangelikiem był aptekarz Andrzej Lössig inicjator założenia cmentarza. Oprócz cmentarza, krótko też, na przełomie XVII i XVIII w. istniał też ewangelicki szpitalik (konfraterii niemieckiej).
W Zamościu istniała gmina szkocka, która po upadku zboru w Krasnobrodzie (1674) przyłączyła się do zboru luterańskiego w Piaskach. W Zamościu wzmiankowana była również też szkocka Kongregacja Religii Reformowanej. Związek z Piaskami uległ osłabieniu, gdy Zamość oddzieliła granica zaboru. Do Zamościa miały trafić srebra z d. zboru w Radzięcinie. W przeszłości zamościanin ufundował stypendium dla protestantów (Szkocja..., Brown Robert). Jedną z wyróżniających się postaci był Francuz hugenot zegarmistrz Izaak Angot.
Ok. 1780 przełożonym i nauczycielem zamojskich ewangelików, jak i wspólnot we Lwowie, Jarosławiu i Brodach był Efraim Gottlob Hoffmann. W 1785 osiadło w Zamościu 25 kolonistów - protestantów wyznania ewangelicko-augsburskiego (luteranie), którzy ustanowili tu swój filjał. Kupcy protestanccy legowali później na zbór większe sumy, ale nie doszło do jego budowy. Wśród nich był kupiec Godfryd Kahl, który w 1798 nabył za 11 tys. zł kamienicę przy Rynku Wielkim 12, następnie zapisał ją Zgromadzeniu Ewangelickiemu, m.in. na dom modlitw. Dwa razy do roku (1827) z Lublina przyjeżdżał pastor Jan Karg (Karge), a zgodnie z kontraktem (1830-33) na jedno nabożeństwo protestanckie. Później raz do roku dojeżdżał pastorz Wasil z Lublina by odprawić nabożeństwo dla "Lutrów". Uczył w niej dzieci nauczyciel (1833).
Z gminą związana była również kamienica nr 10, w 1820 kupiona przez Józefa Bernauera, zniszczona pożarem w 1827, później własność gminy ewangelickiej (Zachowane akta noszą tytuł: Kolegium kościelne Filjału Ewangelicko-Augsburskiego Zamojskiego)
Jednym z najbogatszych mieszkańców miasta był Leonard Tscharner vel Czerner - cukiernik ze Szwajcarii. Wielu ewangelików było wśród wojskowych (1839 - 50, a ponadto 7 rodzin), m.in. płk Robert Nolte. Ewangeliczką była generałowa Estella Trusson żona komendanta twierdzy. W 1881 do lubelskiego zboru ewangelicko-reformowanego w Lublinie należeli też mieszkańcy Puław i Zamościa. W 1893 Zamość miał 21 wyznawców, 1911 - 19, 1919 - 3 na Przedm. Lubelskim i 1 na Nowej Osadzie, 1921 - 2, w XX w. m.in. Krystyn Freyberg.
* W aktach APL, RGL, Adm. 1659 zachował się - Inwentarz wszelkich nieruchomości i ruchomości będących własnością kościoła ewangelicko-augsburskiego w Zamościu w 1850.