W 1918 w czasie wyborów rozłożonych na 14, 17, 21, 24 VII (utworzono osobne komitety - polski i żydowski) wybrano 32 radnych, po 2 z wyboru i płatnych ławników oraz burmistrza (wśród nich było 7 Żydów, 11 z wyższym wykształceniem). 2 VIII burmistrzem ponownie został Edward Stodołkiewicz, jego zastępcą Stanisław Dziuba. 22 X odbyło się pierwsze posiedzenie, mimo nie niezatwierdzenia przez władze c.k. złożono przysięgę Na Boga, Ojczyznę i Naród Polski.
Pierwsze wybory w wolnej Polsce (31 VIII 1919) zostały unieważnione i powtórzone. Radę wybrano dopiero 14 XII 1919. Początkowo było 9 list, z tego 2 żydowskie, 1 mieszczańska , 1 inteligencji zawodowej, 1 PPS, w ostatniej chwili wszystkie 3 polskie we wspólny blok, wybrano 11 polskich i 13 żydowskich radnych (podawane jest też, że dokładnie po połowie). Na pierwszym posiedzeniu wybrany został burmistrz E. Stodołkiewicz, wiceburmistrz K. Pleskaczyński oraz ławnicy J. Gruszecki, M. Epsztajn, B. Olszewski, P. Klimkiewicz i A. Dragan.
Wybory z 15 XI 1925, powtarzano w wyniku protestów H. Przybylskiego, kolejne 21 II 1926 również (S. Kowerskiego) i Radę wybrano dopiero 30 V 1926 (też próba unieważnienia przez H. Maliszewskiego), a PPS za każdym razem więcej mandatów - 6, 7, 8 (kadencja do XI 1929). W 1926 burmistrz pobierał 698 zł, a wiceburmistrz 311 zł pensji. Kolejne głosowanie miało miejsce 17 XI 1929 między 9.00 i 21.00. W 1932-34 brak było rady i zarządu (rozwiązane w XI 1932 przez ministerstwo ze względu na wadliwą gospodarkę) - Zarządem Miejskim kierował jako Tymczasowy Kierownik Michał Wazowski. Wybory odbyły się jeszcze w 27 V 1934 (burmistrzem 11 IX został Wazowski, wiceburmistrzem Michał Nowacki) i 1939. W 1940 Niemcy przenieśli ZM do budynku starostwa, opuszczając pozostawili klucze sekretarzowi Zwierzniakowi. Wazowski i Nowacki zostali zamordowani przez okupanta. Po odejściu Niemców wyznaczony przez Delegata Rządowego Tomasz Gajewski pełnił urząd burmistrza przez 11 tygodni.
Członków Rady wybrano na zebraniu PPR, PPS, SL i ...Związku Kupców (24 radnych, od 1945 - 29, od 1946 - 31). 11 X 1944 w gmachu starościńskim ukonstytuowało się prezydium MRN, 14 X 1944 wybrano burmistrza - Ignacego Kowalskiego (15 gł., T. Gajewski - 4), wiceburmistrza - W. Kazanecki, ławnikami: Jan Kusiak, Jan Zarębski, Michał Hasiec. W VIII 1945  ZM zatrudniał 158 osób.
Do historii przeszedł urząd burmistrza Zamościa, w 1915-1950 pełnili go: 1915-20 Edward Stodołkiewicz, 1920-29 Henryk Kosmalski, 1929 Michał Nowacki (długoletni wiceburmistrz), 1929-32 Bolesław Bajankiewicz, 1934-41 Michał Wazowski, 1941-44 Otto Werner, 1944 Tadeusz Gajewski, 1944-47 Ignacy Kowalski, 1947-49 Stefan Fudko, 1949-50 Kazimierz Kolbe, 1950 Paweł Kusz.
Jeszcze w 1947 ZM podkreślając rangę Zamościa wystąpił o wydzielenie miasta ze Związku Powiatowego. Rozporządzeniem Rady Ministrów z 12 IV 1952 dopiero 1 VII 1952 Zamość został miastem wydzielonym (utworzono powiat miejski, a zamiast referatów - wydziały) i przestał podlegać władzom powiatowym.
5 XII 1954 odbyły się I-sze wybory do MRN, w 7 okręgach uczestniczyło 14.588 osób tj. 93,5% uprawnionych, na listę FJN głosowało 99,02%, a wybrano 75 radnych i 21 z-ców. Na czele PMRN stanęli: Stanisław Kruk - przew., Henryk Siwacki - wiceprzew. i Wacław Łojewski - sekretarz, w 1957 byli to: przew. Wiktorowicz, z-cy Czyrski i Zgnilec, sekretarz Łojewski, czł. Serafin, Burzyński, Johaniuk, Mikulski, Suchora, w 1959 na I-szym posiedzeniu wybrani: przew. Zgnilec, z-ca M. Duszejko, sekretarz Suchora, czł. Paruch, Szpyra, Sempruch.
W 1944-69 odbyło się 226 sesji MRN, 309 posiedzeń Zarządu Miasta (1944-50) oraz 1015 posiedzeń Prezydium MRN (1950-69). W ciągu 20 lat istnienia Zamościa jako miasta wydzielonego na 135 sesjach plenarnych uchwalono 360 aktów prawnych, a plonem 1007 posiedzeń PMRN było 3230 uchwał i zarządzeń. W 1973 PMRN zastąpił Urząd Miejski, a na jego czele stanął naczelnik miasta, a od 1975 prezydent  miasta. Ostatnia PRL-owska kadencja MRN trwała 19 VI 1988 - 30 IV 1990.
Przewodniczący PMRN: 1950-51 Józef Żur, 1951-53 Aleksander Begiełło, 1953-56 Stanisław Kruk, 1956-61 Stanisław Wiktorowicz, 1961-71 Eugeniusz Zgnilec, 1971-73 Eugeniusz Garbiec, 1973-75 Irena Wlazło, 1975-78 Tadeusz Portuś, 1978-81 Władysław Zbylut, 1981-84 Ludwik Sempruch, 1984-90 Lesław Maryńczak.
Naczelnik Miasta: 1973-75 Eugeniusz Garbiec, Zastępcy: 1973-75 Henryk Mart i 1973-75 Zdzisław Liberadzki.


 * Pobory w 1921 (w tys. marek) - burmistrz (75), z-ca, sekretarz, buchalter (po 45), kasjer (25), 3 ławników (30, 27, 15,7), urzędnik od ksiąg ludności (27), urzędnik biura meldunkowego (24), rachmistrz (24), 2 poborców (po 16,5), 2 kancelistów (21, 16), lekarz (20), lekarz weterynarz (30), pomocnik ławnika sanit. (16,5), dezynfekator (5), dozorca robót miejskich i pomocnik (19 i 18), 4 kominiarzy (16,5 i po 12), sanitariuszka, ogrodnik (18), czyściciel (0,6), 5 woźnych (po 3), 4 stróżów (łaźni 6, ratusza 4, jatki 1), 12 zamiataczy (po 1), 9 sołtysów (od poszczególnych części miasta po 1,8).
 * XI 1924 - Kancelaria Magistratu składała się z 7 wydziałów: I - Prezydialny, burmistrz H. Kosmalski, II - Finansowy, B. Kozanecki, III - Zdrowotność, referent B. Olszewski, IV - Kancelaria ogólna, sekretarz R. Zwierzniak, V  - Budowlany, inż. K. Zaremba, VI - Biuro meldunkowe, VII - Gospodarczy, kier. M. Epsztajn.
 *  W 1925  majątek miasta stanowiły: ratusz, rzeźnia, łaźnia, elektrownia, park miejski, łazienki, 2 budynki szkolne, jatki, budki, 2 remizy straży ogniowej, budynek taboru, dom dla czyścicieli i ok. 200 mórg ziemi.
 * W 1947 miasto zatrudniało 3 sołtysów i 4 dozorców miejskich, w 1949 już jako byli sołtysi.
* PMRN 1950 - ref. ogólno-administracyjny, ref. finansowy, ref. wojskowy, ref. gospodarki komunalnej i mieszkaniowej, ref. spraw socjalnych i kultury, a rok później jeszcze ogólnogospodarczy, PMRN - zatrudnienie w 1952 - prezydium 2, samodz. referat org.-gospodarczy 7, ref. organizacyjny 5, ref. kadr i szkolenia 2, ref. społ,-admin. 4, ref. wojskowy 2, ref. kultury 1, ref. pracy i polit. społecznej 1, ref. przemysłu 1, ref. rolny 2, wydział finansowy 25, wydz. oświaty 3, wydz. budowlany 3, wydz. zdrowia 3, wydz. handlu 4, wydz. gospod. komunalnej 7, komenda Straży Pożarnej 2, MKPG 3, USC 2.
* Z k. 1951 wśród 27 radnych - 14 z PZPR, 3 z SD, 8 bezpartyjnych, robotników 16, chłopów 2, intelig. pracującej 2.
 * Gdy w 1952 wydzielono miasto przewodniczącym został Aleksander Begiełło, wiceprzewodniczącym Stefania Łopko, sekretarzem Franciszek Kowal, czł. zarządu Stanisław Wiktorowicz i Jan Niderla.
 * W 1964 PMRN zatrudniało 109 osób.
 * W 1961 na inaugurację MRN nowej kadencji przewodniczący E. Zgnilec, z-ca D. Dziuńko, sekretarz E.  Suchora, czł. K. Herdyński, S. Ordyczyński, F. Bednarski, Ferens.
 - w 1965 przewodniczącym MRN został E. Zgnilec, z-cą M. Duszejko, sekretarzem E. Suchora, czł. prezydium Z. Paruch, L. Sempruch, R. Szpyra.
 w 1969
przewodniczącym MRN nadal E. Zgnilec, z-cą W. Stryjek, sekretarzem E. Suchora oraz czł.  S. Sobczak, H. Kułaj, L. Sempruch.
 - w 1972 prezydium MRN - przewodniczący E. Garbiec, wiceprzewodniczący H. Mart, sekretarz R. Pućka, czł. S. Sobczak, L. Sempruch, H. Kułaj.
* Na przełomie l. 60. i 70. przy PMRN działał popularny zespół teatralno-estradowy "Rajcowie" i zespół wokalny "Krystynki", skupiające młodych pracowników urzędu.