W 1581 wykonano pierwszą studnię miejską, wiosną 1583. Bardziej szczegółowe dane o studniach pochodzą dopiero z XVIII w. Dwie najbardziej znane to studnia zw. Krynicą Pańską i studnia zw. wodą św. Jana Kantego. Największą, bo cudowną sławą cieszyła się studnia u Bonifratrów - czasie renowacji odkryto kwadratową, studnię obudowaną drewnem, ok. 12 m głębokości. W 1725 powstała studnia na środku akademickiego dziedzińca murowana, z drewnianą obudową i daszkiem zdobionym srebrzącą się blaszaną gwiezdą.
Były też studnie na każdym z rynków (ze źródlaną, czystą wodą) i dziedzińcu pałacowym, pod prezbiterium kościoła franciszkańskiego. Jedną z piękniejszych w swoim czasie studni w Polsce była studnia miejska w Rynku Wielkim. Następnego roku charakteryzowana była jako piękna kamienna studnia. Duża studnia znajdowała się na tyłach ratusza, po wybudowaniu więzienia znalazła się w podziemiach oficyny o szer. 2 m i głębokości 10,7 m (w 2009 odkryta i udostępniona do zwiedzania). Po wybudowaniu więzienia, nowa studnia znalazła się w środku dziedzińca - o cembrowinie umocnionej z wierzchu ciosanym kamieniem i żelaznymi obręczami. W 1816 wzmiankowana jeszcze jeszcze  krynica pałacowa.W 1843 odnotowywano studnię murowaną w Rynku Dużym i ta jedna miastu i garnizonowi dostarczała [wody] oraz studnię drewnianą w Małym Rynku (Rynku Solnym).
W 1833 na Nowej Osadzie było 10 studni z kołowrotem. W 1854 miasto obsługiwało 7 nosiwodów. W 1857 odbyła się licytacja na budowę 2 pomp podwójnych w twierdzy i 2 pomp pojedynczych na Nowym Mieście. Po I wojnie wodę w dużej beczce woził końmi znany w całym mieście Małysiak (opłata od wiadra). Po kasacie twierdzy w miejsce d. studni w Rynku Wielkim stanęły dwie pompy ("pod św. Kazimierzem" i w "kwartale ratuszowym") oraz nakryta daszkiem w Rynku Solnym. Duża zadaszona studnia stała do I wojny świat. w pobliżu kojca (ob. staw parkowy). Inna wielka studnia stanęła na dziedzińcu jatek, a przy Domu Czynszowym i na dziedzińcu klaryskowskim studnie artezyjskie (prawdopodobnie te artezyjskie rozpoczęte w 1910). Rynkowe studnie zlikwidowano w 1937.
Pierwszego z imienia nosiwodę wymienia I.L. Perec - mały, chory Ajzykl, który zarabiał na żonę i ósemkę dzieci. W 1918 na listach wyborców był nosiwoda Moszko Karp (ul. Kołłątaja) i woziwoda Icek Finkman (ul. Ormiańska)., Przed wojną Żyd poiwoda nosił ze studni w jatkach kubły na targowisko (konie, konie napoić!). Po wojnie popularnym, ostatnim nosiwodą był Zygmunt Małys, znany powszechnie jako "Różusia koleżusia". Powszechnie jednak  nosili wodę domownicy, np. z Rynku Wodnego na ul. Kolegiacką.
W 1920 było 19 studni, tj. 6 w śródmieściu, 8 na Nowym Mieście, 3 na Majdanie, 2 na Przedmieściu Lubelskim. W 1939 było ich 80, 1947 - 140. Spis z 1949 wykazywał poza Starym Miastem 306 studni - 174 wiercone, prawie wyłącznie o dnie z kamienia wapiennego i 132 kopane na wiadro, z których połowa o dnie ilastym. Najgłębsze przy ul. Jasnej 7 (dwie) i Wesołej 13 - 25 m oraz ul. Długiej 11 - 24 m. W 1953 było 70 studni publicznych (czynnych 54), w tym 3 lokalne wodociągi i jedna studnia artezyjska. W 1957 - 41 wierconych i 27 kopanych, z tychże tylko z dwu miała się nadawać do picia. Wg danych z 1958 wszystkich z prywatnymi było 700 studni, większość starych kopanych, wiercone od 16 nawet do 60 m. Wg innych wyliczeń w 1963 było 1057 studni, w tym 43 publicznych.
W 1960 prasa donosiła o braku wody w studni obok ratusza i zepsutej studni w Rynku Solnym. Zdroje publiczne, tzw. "kałatajki": 1966 - 16, 1970 - 42, 1973 - 31, 1975 - 33, 1976 - 34, 1977 - 39, 1980 - 38, 1983 - 45, 1986 - 49, 1989 - 55, 1991 - 75, 1995 - 70. W 1970 było jeszcze ponad 1100 prywatnych studni, w 1976 miasto utrzymywało 8 studni publicznych. Jeszcze w l. 70-tych wodę do picia rozwoził niejaki Kolano. Mimo rozwoju sieci wodociągowej trzeba było dowozić wodę podczas jesiennej suszy w 1982 na Majdan, Zamczysko i ul. 22 Lipca.
Najoryginalniejsza, wieżowa studnia stała w 1959-2017 na "zielonym rynku". W 1977 odkryto studnię na zapleczu kamienicy przy ul. Staszica 25. Do pocz XXI w. przy ul. Odrodzenia - za kościołem stała  przedwojenna studnia miejscowego wyrobu, sygnowana "Hydraulik Fass" (Anszel Fass Przedsiębiorca studzien wierconych, wodociągowych i kanalizacyjnych robót Pl. Targowy) a także stylowe pompy przy ul. Styczniowej i Zakamarku.

 * Studnie na Starym Mieście (1925): dziedziniec ratusza, Rynek Wielki (obok schodów), ul. Grecka, Rynek Solny, Jatki, ul. Łukasińskiego (obok Grodzkiej), straż pożarna.
 * Na targowisku za Bramą Lubelską w l. 50-tych - kilkunastoletni chłopcy z wiadrami wody przykrytej zieloną trawą lub liśćmi, tak by woda nie wylewała się w czasie dźwigania jej na noszach, aż spod ratusza wołali „woda!”, „woda dla koni!”. (S. Popek Dwunaste skrzypce, 2011)
 * Na zebraniu przedwyborczym w 1954 na Majdanie zgłaszano, że jest 12 studni i żadna nieczynna.
 * W 1982 wykonano 18 zdrojów ulicznych - m.in. przy ul. Młyńskiej, Konopnickiej, Krysińskiego, Wspólnej, Hrubieszowskiej, Lipskiej, Zakamarek, Majdanie, Wierzbowej, Milera.
 * Przy ul. Wierzbowej i Kmicica stoi stara studnia, nie czynna, z zieloną cembrowiną, daszkiem, wałem i korbą, z pocz. XXI odnowiona. Być może służyła do pojenia koni dorożkarskich.