W pierwszych tygodniach po wojnie powstały kluby: "Sparta", "Piast" - potem 1945-46 jako Zamojski Klub Sportowy (58 zawodników, w tym 6 kobiet) i "Ruch" - kolejowy (1944-48). W 1946 nastąpiła fuzja ZKS ze "Spartą". Od 1950 "Sparta" występowała jako "Unia", która w 1956 nawiązując do tradycji przyjęła nazwę "Hetman" - najbardziej znany klub w historii Zamościa. W 1946 powstał WKS, później znany jako "Technik".
W 1945 powstał SKS "Zamoyski" (1952 - 10 sekcji, 1955 - 13), później również "Roma", "Zeus", w 1948 "Olimpia" (Liceum Pedag.), "Legia", a na ich bazie utworzono MKS - obecnie "Padwa". W 1965 przy najbardziej usportowionej "9-tce" powstał SKS "Iskra". W 1955 działały w mieście 14 kół sportowych z 2183 członkami (m.in. Budowlani, Kolejarz, Sparta, Start, Unia, Zryw), przy zakładach pracy 5 - 995 członków. W 1964 powstał Oddział Powiatowy Szkolnego Związku Sportowego (przew. Kazimierz Macias, sekretarz F. Sagan i H. Tyszko) - w mieście SKS przy 4 "podstawówkach" i wszystkich oprócz "rolniczej" szkołach średnich.
W 1950 przy Liceum Pedagogicznym założono LZS Zamość, na pocz. l. 60. przy Technikum Rolniczym LZS Janowice Duże. Jako organizacja LZS powołany w 1955 (Pl. Wolności). W 1963 powstał LZS PZGS, w 1970 przekształcony w LKS PZGS (1968-72) z sekcjami kolarstwa, ciężarów, siatkówki i szachów, od 1972 LKS POM, a od 1976 WLKS "Agros".
W 1977 w trzech klubach było 16 sekcji, 683 zawodników i 30 kadry trenerskiej, też 7 ognisk TKKF z 285 ćwiczącymi, 2 sekcje w Automobilklubie (kartingowa i motorowa) i 4 sekcje w Aeroklubie. Było w mieście 26 nauczycieli WF, w tym z wyższym wykształceniem 11).
Krótko istniały też kluby i koła, niektóre mające swoją kontynuację w czasach znacznie późniejszych: "Gwardia", "Zryw" (1946, 1954-57) -  w 1955 aż 5 kół "zrywowskich" (608 czł.), najlepsze przy PLSP (wiodąca szermierka i l.a.), "Start" (najaktywniejszy w 1955-57), "Drukarz" (1949-50), "Kolejarz" (1949-55, założony w 1979 RKS "Kolejarz" przy LHS nie podjął działalności), "Budowlani" (1954-55), "Ogniwo" (przy ZSE, 1952-54), które w 26 I 1955 połączyło się ze "Spójnią" (przy fabryce mebli) tworząc Terenowe Koło Sportowe "Sparta".
W 1957 powstało pierwsze w kraju Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej. W 1966-74 przy WZMot. działał "Sokół", w 1976-78 "Start" (od III 1977 jako Międzysp. Ognisko...), w 1979-82 przy "Delii" - ZKS "Delia". Założony w 1983 "Społem" występował najpierw jako zakładowy TKKF, potem LZS "Społem" (kl. C, B), a po fuzji z LZS Żdanówek, od 1995 ZKS Społem PSS "Robotnik".  W  1987 powstał Zamojski Klub Karate, a w 1993 Klub Tenisowy "Return". W l. 90. zawiązywały się LZS-y - PTTK, "Starówka", wspomniany "społem", "Bazar", PZM, "Karolówka". Były też kluby "Gryf" (przy Spółdzielni Łukasińskiego, poł. 90.), później "Tytan" i AZS (w 1997 przy AR, od 2000 przy WSHE). W 2009-11 działał KS "Hetmanek", w 2009 powstał ZKP "Hetman" i "Gaudium" (zał. ks. Tomasz Winogrodzki). W 1993 wyodrębniły się ASB KS "Hetman" a w 2001 AMSPN "Hetman".
W 2009 zamojskim klubem (przedtem Zawada) stał się "Trefl", jednosekcyjny z tenisem stołowym, związany z PWSZ, a od 2021 z Akademią Zamojską, jako AUKS Akademia Zamojska Trefl Zamość (od 2014 prezes Piotr Kostrubiec).
Od poł. l. 90. przy szkołach powstają UKS-y: "Max" - SP nr 2 (1995), "Zenit" - SP nr 3 (1995), "Kiko" - SP nr 4 (1994), "Lider" - SP nr 6 (1994), "Siódemka" - SP nr 7 (1998), "Ósemka" - SP nr 8 (1994), "Iskra" - SP nr 9, "Dziesiątka" - SP nr 10 (1995), Gimnazjum nr 1 (2000), "Olimp" - Gimnazjum nr 2 (1999), "Atomic" - Gimnazjum nr 3 (2002), "Skorpion" - Gimnazjum nr 4 (2004), "Optima" - Gimnazjum nr 6 (2004), "Krokus" - szkoły rolnicze (1998), "Mechanik" - szkoły mechaniczne (1998), "Tramp" - szkoły budowlane (2002), "Ekonomik" - szkoły ekonomiczne (2008), "Drugie LO" - II LO (2005), III LO (1996), "Victor" - Szkoły Społeczne (1998), "Orka" przy pływalni (2002), "Basket" szkoła ul. Partyzantów 14 (2005), Hokejowy UKS "Polak" (2006), "Profil" - OHP (2002), "Time" - MDK (2004). Przy OSiR działa Integracyjny Klub Sportowy "Tarpan" (2003) - jego pomysłodawca, założycielem prezesem jest Tadeusz Pominkiewicz (1959).
Do powołanego w 1975 oddziału miejskiego SZS  należało 14 kół (1983 - 2772 czł.). 1 I 1999 funkcjonowały 22 stowarzyszenia kultury fizycznej i 13 UKS-ów (łącznie zrzeszały ok. 7 tys. osób i 60 instruktorów). Powstały AZS INR i WSZiA, a w 2004 Klub Sportowy przy WSHE.
W 2016 działo 25 klubów sportowych (m.in. z UKS). zrzeszających 2832 członków, z 2560 ćwiczącymi (w tym 739 kobietami, oraz młodzieżą do lat 18 chł. 1291 i dz. 645), w 54 aktywnych sekcjach, z 60 trenerami i 80 instruktorami.  W 2008 było 3367 ćwiczących.
26 II 1948 miało miejsce I-sze zebranie Miejskiej Rady WF i PW, później zastąpionej referatem Kultury Fizycznej przy PMRN. W 1950 powstał MKKFiT i PKKFiT (później połączone). W l. 50 przewodniczył m.in. St. Wnuk, następnie Z. Suchowierz, Teresa Trzcińska. Wieloletnim przewodniczącym PKKFiT był Edward Kozyra, następnym od 1973 i ostatnim  Tomasz Sałek.  1 VII 1976 powołano Wojewódzką Federację Sportu,  jej pierwszym prezesem został Henryk Grabczak, od 1985 Leszek Bekas, od 1989 Krzysztof Maksymiuk. 8 XI 1976 i w 1987 gościł szef sportu przewodniczący GKKFiT Bolesław Kapitan.
Od 2016 zamojską Radę Sportu tworzą: Zygmunt Nosal - przewodniczący (poprzednio Jan Obszański), Marek Kudela - wiceprzewodniczący, Ireneusz Klimek - sekretarz, Adam Witkowski, Ryszard Radliński, Bartłomiej Wach, Tomasz Czerwonka, Mirosław Krzepiłko, Konrad Firek.

 * W 1955 w mieście było 16 kół sportowych (2286 czł.), z tych 5 przy zakładach pracy (995 czł., najlepsza "Unia", dobry "Start" i "Sparta", słabe "Kolejarz" i "Budowlani"), 5 kół "Zrywu", 3 SKS (995 czł.) oraz 2 koła przy szkołach nr 5 i 6 (103 czł.).
 * W 1977 - "Hetman", "Padwa" i "Agros" łącznie 683 zawodników i 30 szkoleniowców, TKKF 285, Automobilklub 21, Aeroklub 120, karting i modelarstwo MDK 100.
W 1977 - stadion 1, sale gimn. 10 i zastępcze 6, boisko piłkarskie pełnowym. 1 i trening. 3, bieżnie żużl. 2, boiska siatk. 12, boiska koszyk. 8, boiska piłki ręcznej  9, hala sport. 1, korty tenis. 5, strzelnica 1, basen podgrzew. 1.
 * Podczas Spartakiady Wojewódzkiej w 1966 najlepszy Lublin powiat, za którym kolejno Lublin miasto, Kraśnik, Hrubieszów, ZAMOŚĆ, Chełm i Tomaszów.

 * Miejsca naszych klubów w krajowym współzawodnictwie dzieci i młodzieży za 2011 rok: 19. KS Agros Zamość 6
92,66 pkt, 91. Znicz Biłgoraj - 229,50 pkt, 117. Unia Hrubieszów - 203,50 pkt, 262. Tanew Księżpol - 122 pkt, 300. Orka Zamość - 111,87 pkt, 358. Tomasovia - 97,98 pkt, 365. MULKS Tomaszów Lub. - 95,83 pkt, 397. Kiko Zamość - 89 pkt, 453. Roztocze Tomaszów Lub. - 78,50 pkt, 561. Trefl Zamość - 65,50 pkt, 812. Legion Zamość - 46 pkt, 846. ASB Hetman Zamość - 44 pkt, 1003. Tomaszowski KKT - 35 pkt, 1095. AMSPN Hetman Zamość - 30,50 pkt, 1258. Azymut Siedliska - 24,33 pkt, 1282. Gimn. Dwójka Tomaszów Lub. - 24 pkt, 1374. Grześ Hrubieszów - 21 pkt, 1439. Szóstka Biłgoraj - 19,58 pkt, 1636. Biłgorajski KKT - 15 pkt, 1750. Padwa Zamość - 13,87 pkt, 1934. Mechanik Zamość - 11 pkt, 1937. Sorga Zamość - 11 pkt, 2194. Technik Zamość - 8 pkt, 2566. Return Zamość - 4 pkt, 2742. Tomaszowski KK Kyokushin - 3 pkt, 2802. ZKKT Zamość - 3 pkt, 2804. ZSKT Zamość - 3 pkt, 2817. Omega Stary Zamość - 2,50 pkt, 2820. Włókniarz Frampol - 2,50 pkt, 2849. Basket Biłgoraj - 2,13 pkt, 3090. Czajnia Tomaszów Lub. - 1 pkt
 *
Dotacja UM na rok 2010 (w tys. zł) – Agros 532, AMSPN Hetman 100, Padwa 79, Return 75, Kiko 75, Orka 55, ASB Hetman 35, Legion 30, UKS III LO 24, UKS Atomic 24, Technik 20, Mechanik 20, Optima Albert  15, Kyokushin i ZZKT po 10, ZKS Taekwondo 6.
 * Dotacja UM na rok 2013 - Agros 723, AMSPN Hetman 400, Padwa 145, Orka 130, Kiko i ZTKKF po 120, Return 75, Trefl 55, ASB Hetman 50, Legion 43, PMZ LZS 22, Miejski SZS 20, Mechanik 18, UKS III LO, Gaudium 17 po Atomic 17, ZKK Kyokushin 15, Optima Albert i ZKKT po 13, Sorga 11, Vis, Roztoczański KKT, Akademia Sztuk Walki i ZSK Taekwondo po 5.

Dotacje na rok 2014 - Agros 702, AMSPN Hetman 304, Padwa 146, Orka 130, Kiko 120, ZTKKF 120, Return 60, Trefl 33, Gaudium 32, ASB Hetman 31, LZS i Legion po 22, SZS 20, Sorga 19, Mechanik 17, ZKK Kyokushin 14, UKS III LO ZKKT i Atomic po 7.
Dotacje na rok 2018 -  Agros 665, Hetman 435, Padwa 185, AMSPN 90, Gaudium 60. Return 60, Orka 50, ZTKKF 50.
Dotacje na rok 2019 -  Agros 647, Hetman 485, Padwa 265, AMSPN 90, Return 60, Gaudium 50, Orka 50, ASB Hetman, Trefl, Legion i MSZS po 20, ZTKKF i Kiko po 15, Mechanik, ZKKT, Lider, Sorga, Koykushin po 10, RKKT 7
Dotacje na rok 2020 -  Agros 600, Hetman 500, Padwa 300, AMSPN 90, Return 60, Orka 60, Gaudium 50, Trefl 40, ASB Hetman 26, po 10 Sorga, III LO, Mechanik, Optima, Kiko, LZS, po 7 ZKKT, RKKT i Koykushin, ZTTKF 5.
Dotacje na rok 2021 -  Agros 450. Hetman 420, Padwa 280, MSPN 70, Orka 55, Gaudium 40, Trefl 37, Legion 26, ASB Hetman 20, Sorga, III LO, Kiko i Mechanik po 12,  ZKKT 10, Sprawni Razem i LZS po 7, Koykushin, RKKT i ZKKT Renesans po 6, MSZS, Football Academy, Lider po 5.
Dotacje na rok 2022 -  Agros  440, Hetman 410, Padwa 270, MSPN 55, Gaudium 45, Trefl 40, Return 37, Legion 28, ASB Hetman 25, Optima, Kiko, III LO i Sorga po 14, Mechanik, MSZS, ZKKT po 10, LZS 7, Koykushin 6, RKKT i Lider po 5.
Dotacje na rok 2023 - Hetman 440, Agros 410, KPR Padwa 205, Gaudium 45, Legion 33, Return 25, ASB Hetman 25, Kiko 20, III LO 16, Orka i Sorga po 15, MSZS 14, Akson 12, Mechanik 10, ZSPTS i LZS po 9, Koykushin i Sprawni - Razem po 8, UKS Lider 7, Football Academy i CSW Lider po 6, RKKT 5.