Godność ta znana jest od średniowiecza. Scholastykiem był wówczas kanonik kierujący szkołą przy katedrze lub kolegiacie. W Kapitule Zamojskiej obok infułata i kustosza był jednym z 3 prałatów, czyli najważniejszych członków kapituły. Należał do niego nadzór nad Akademią. Stał nawet ponad rektorem. Pierwszym scholastykiem został w 1609 Wojciech Bodzęcki. W czasie istnienia Akademii kapituła posiadała 15 scholastyków (najdłużej, od 1665  Andrzej Abrek - 30 lat). Wśród nich byli m.in. innymi profesorowie Melchior Stefanides 1622-38, Nowokampianus Wojciech 1638-42, Andrzej Krzywicki 1662,  Sebastian Leszczyński 1696-1703, Franciszek Grabowicz 1708-13,  Józef Skocki 1713-15, Maciej Pawołowicz 1715-35 Jan Czechowicz, Jan Krzycki, Paczowski Jan od 1739, Paweł Łosiecki 1749-68, Baltazar Dulewski od 1768.
Od 1698 zamieszkiwali w domu dla księży profesorów przy Akademii (6 izb). Był to wzniesiony na pocz. XVII w. parterowy dom z podcieniami od ul. Kołłątaja. W poł. XVIII w. scholasteria została nadbudowana i otrzymała wyniosły dach mansardowy. Później służyła wojsku (osobne hasło: Starostwo). Po kasacie Akademii funkcja scholastyka straciła znaczenie i zdarzało się, że latami była nieobsadzona, a wymienić też można, m.in. księży, Bełcikowski od 1838, Tomasza Garlickiego (1873-78), Seweryna Trembińskiego (zm. 1895 w Piotrawinie), Jana Grabarskiego, Ignacego Siekierzynskiego, a był nim też historyk Akademii Jan Ambroży Wadowski.
Od I wojny światowej scholastykami Kapituły byli: Wincenty Hartman 1918-19, Antoni Wójcikowski (1919-45), Ludwik Zalewski (1947-48), Józef Cieślicki (1952-59), Wacław Kowalski (1959-75), Karol Mareś (1977-84) i jako ostatni w 1986-95 do śmierci Franciszek Kapalski. Czterej ostatni swoją pracą duszpasterską związani byli przez pewien czas z Zamościem, ale, jak wszyscy po kasacie Akademii, pełnili tę godność poza siedzibą kapituły.