Ulryk Werdum (Fryzyjczyk) - ...miasto Zamość, wyglądające wcale pięknie, dobrze obwarowane ze swym zamkiem, tak że pewno z jedenaście baszt je otacza w około. Miasto to ma trzy kościoły. Króla Michała pani matka (...) posiada je w dożywociu, po swym bracie, ks. Janie na Zamościu (fragment pamiętnika z IV 1670 - Cudzoziemcy o Polsce, Kraków 1971, s. 114).

Francois Dalerac (Francuz, sekretarz królowej) - ...jest drugim znacznym miastem tej prowincji; leży w dolinie wśród trzęsawisk z jednej strony, a z pozostałych otoczony uroczymi wzgórzami o lasach i polach uprawnych. Do naturalnych granic miasta jego dawny władca dorzucił nowoczesne fortyfikacje, stale powiększane jeszcze i do dziś. Jest jedyną w Polsce twierdzą godną tej nazwy - od czasu utraty Kamieńca (fragment pamiętnika z ok.1680 - Cudzoziemcy o Polsce, Kraków 1971).

Johann Heinrich Zedler (wydawca) - Zamość ma piękne dogodne położenie na równinie, leży tak samo blisko do Lublina co do Chełma, a gdy się rano wyjedzie to na północ dojedzie do Lwowa. Piękne to miasto, założone przez wielkiego kanclerza. (Grosses Universal Lexicon Lipsk 1732, tłum, P. Korneluk, Odczytać miasto..., 2024)

Władyław Łubieński  (biskup) - Zamość miasto stołeczne Ordynacyi Zamoyskiey, od Jana Zamoyskiego Kanclerza, y Hetmana W.K. erygowaney z Wielą miastami y wsiami (…) w mieście zaś kamienicemurowane z podcieniami, Rynek obszerny, Ratusz piękny, na którym z Zamku wszystek prospekt, przy zamku jest kollegiata, w której dziekan jest infułatem, prałatami zaś y Kanonikami są sami Akademicy z Akademii Zamoyskiey, która tam iest erygowana przez tegoż Jana Zamoyskiego tymże trybem iak Akademia Krakowska. W kościele kolegiackim bardzo pięknym y wspaniałym iest Kaplica pięknie adorowana, y grób
Zamoyskich. (Świat We Wszystkich Swoich Częściach… Wrocław 1740).

Hacia Ali Aga (poseł turecki) - Ma najwspanialszą ze wszystkich twierdzę. Wszystkie jego domy stoją w rynku i wszyscy mieszkańcy są znamienici. Jeśli ktoś powie, że w Polsce jest jemu podobne nie słuchaj go, bo rzuca na nie oszczerstwo. Miłym jest widok doskonale połączonej obronności z przepychem. Wszystkie domy w mieście są murowane i wszystkie wysokie. (B. Kucharska Polska XVIII-wieczna [1755] w oczach tureckiego dyplomaty... "Przegląd Orientalistyczny", 1962).

 Anton Friedrich Büsching (geograf i podróżnik) - Zamość miasto z fortecą, które od sławnego Wielkiego Kanclerza Jana Zamoyskiego fundowane, wspaniałą farą, y innymi kościołami, Akademią teraz wcale prawie zniszczoną (którey ustawiczni Kanclerze są Biskupi Chełmscy). Fortifikacje Miasta bardzo teraz są podłe. (Geografia królestwa polskiego y Wielkiego xięstwa litewskiego, przeł. E.A. Kuropatnicki, Lipsk-Drezno-Warszawa 1768)

Ignacy Krasicki (poeta) - W okolicach miłych i żyznych - Zamość. Miasto ozdobne, twierdza znaczna, kolegiata wspaniała, universitas liczna (Powrót do Warszawy 1782 (list poetycki).