W Zamościu jedyną wybitną, pozbawioną jednak na przeciąg ponad wieku pierwotnego wystroju, w pełni barokową realizacją jest kościół franciszkanów. Charakteryzujący się rozmachem założenia, oryginalnym, wewnętrznym półkolistym prezbiterium i ciekawym detalem (np. wiązkowe podwójne i potrójne pilastry), nie znajduje jednak należnego miejsca w wikipediowym kanonie architektury barokowej. Dzisiaj jedynym jeszcze barokowym obiektem jest pochodzący z 2 poł. XVIII w., odrestaurowany współcześnie szpital kolegiacki. Późnobarokowe mansardowe dachy otrzymał też pałac i Akademia. Zachowało się charakterystyczne dla późnego baroku rozplanowanie pałacu Zamoyskich, po jego przebudowie opartej na wzorach francuskich.
Pozostałe budowle tego okresu nie osiągnęły form pełnego baroku. Posiadały proste, tradycyjne plany (poza schodami ratusza - brak linii wygiętych, elips, owali). Nie ma też w Zamościu przykładów charakterystycznego dla tej epoki bogactwa dekoracji. Zachowało się kilka wartościowych przykładów wystroju architektonicznego, przede wszystkim, z wcześniejszego, umiarkowanego okresu portale, z najznakomitszym przykładem - portalem Infułatki, oraz prowadzącymi do ratusza, kamienic ul. Staszica 17 i 21), ponadto pięknymi stiukowymi sklepieniami kaplica Zamoyskich w Katedrze, a także kartuszem ze schodów ratusza. Prof. J.A. Miłobędzki wyodrębnił dla tej epoki indywidualny nurt sztuki XVII w. - styl zamojski.
Oryginalny, półludowy nurt barokowy reprezentują fantazyjne dekoracje kamienic ormiańskich. Cech prowincjonalnego baroku doszukać się można w architekturze kościołów reformatów i klarysek (wyłamane belkowania, pary pilastrów), w kształtach hełmów (ratusz, cerkiew bazylianów), w podziałach fasad kamienic (Rynek Wielki 1, ul. Kołłątaja 2).
Sztukę barokową spotykamy w Katedrze, a do najcenniejszych zabytków zalicza się brązowa chrzcielnica. Wymienić też należy srebrny relikwiarz św. Jana Kantego, monstrancje, lichtarze, sukienki obrazów. Cechy późnobarokowe nosi ołtarz główny i część ołtarzy bocznych.
BAROK
- Szczegóły
- Nadrzędna kategoria: B
- Kategoria: BA-BD
- Odsłon: 2091