Pierwsza cegielnia czynna była od II 1580 (Przedmieście Lubelskie), a w XVII w. stale istniały co najmniej trzy (miejskie, ordynacka, franciszkańska, akademicka, prywatna). Największe znaczenie dla budowy Zamościa miały cegielnie "zamkowe" (w 1605 ponad 600 tys. szt. cegieł). W 1772 pracowały na przedmieściach 4 cegielnie "zamkowe" i miejska. Pod k. XVIII w. wszystkie razem produkowały ok. 300 tys. szt.
Na pocz. XIX w. istniały 2 cegielnie ordynackie i miejska, oraz franciszkańska, w 1811 trzy - na przedm. hrubieszowskim, lwowskim i skierbieszowskim, a już w 1816 były cztery (doszła druga na Przedmieściu Hrubieszowskim). W związku z przebudową miasta w 1820 pracowało nawet 6 cegielni (prywatne i wojskowa). W 1821 na potrzeby miesięcznie palono 50 tys. szt. cegieł. Właścicielem jednej z fabryk cegielnianych na Nowej Osadzie był Michał Giedroyć (1829). W 1831 wymieniany był na Nowej Osadzie także inny właściciel cegielni Abraham Cwiling, który musiał oddać wojsku 160 tys. szt. cegieł i 30 tys. dachówek. Do budowy pieców Hoffmana w ordynackich cegielniach sprowadzony został przez  Stanisława Zamoyskiego sprowadził Niemiec Jakub Grau.
W 1895 były 3 cegielnie (w mieście, w Wólce Infułackiej i na Janowicach) i liczba ta utrzymywała się do 1913. Były to - cegielnia Józefa Czernickiego (1911 - 14 prac.), cegielnia polowa Kazimierza Dziuby (czynna do l. 20.) i najbardziej znana Pawła Jabłońskiego, znana jako cegielnia "Pawłówka". Cegły wypalał również Samuel Dichter (pap. f. Fabryka Kafli i Cegielnia S. Dichter w Zamościu), nie wymieniane potem, ale wytwarzane być może jako produkcja towarzysząca. W księdze adresowej z 1904 wymienieni są właściciele 5 cegielni: Czernicki, Dichter, Dziuba (Andrzej), Jabłoński i Kahan, a w 1910 4 cegielnie zatrudniały 75 osób i dawały produkcję za 38 tys. rb.
W 1918 odnotowano dwie nieczynne cegielnie, w 1921 czynne - cegielnie hoffmanowskie Epsztejna i Jabłońskiego, nie czynne - cegielnie polowe Piotra Jabłońskiego, Józefa Dziuby i Kazimierza Dziuby na Nowej Osadzie. W 1920 cegielnie zatrudniały 40 osób.
W 1904 powstała w pobliskiej Wólce Panieńskiej cegielnia "Panieńskie" braci Epsztajnów i M. Garfinkiela (przed wojną E. i S. Epsztajnów i S. Garfinkiela), również typu Hoffmanowskiego (1932 - 3 mln szt. cegieł). "Pawłówka" i "Panieńskie" zatrudniały po ok. 70 osób. Przez pewien czas A. Dziuba prowadził wyrób cegieł przy swojej kaflarni. W 1938 powstała cegielnia Ludwika Kwiatka znana jako "Zamościanka".
W XI 1944 cegielnia Jabłońskiego zatrudniała 20 os., Kwiatka była nieczynna a w cegielni "Panieńskie" pracowało 10 os. (1955 - 51).  W 1954 "Zamościanka" wyprod. 3,5 mln cegieł, a "Panieńskie" 2,5 mln. W 1959 cegielnię polową na Karolówce prowadzili Aleksander Nowakowski i Henryk Ruczajewski.
Do pocz. l. 80. pracowała większa od niej, lepiej zmechanizowana cegielnia "Panieńskie" w Kalinowicach. Współcześnie podlegały ZZTPMB (w 1955 obie 70-100 prac.), później oddziałowi LPCB, od 1986 jako ZPCB. W związku z rozpoczętą w poł. l. 70. renowacją miasta powstało zapotrzebowanie na cegłę, zwłaszcza dobrą i do fortecznego budownictwa przywożono ją aż spod Zielonej Góry, a w 1984 kwartalnie zapotrzebowano 300-350 tys. sztuk.