30 IV 1945 otwarto bibliotekę i czytelnię TUR (ul. Kołłątaja 6), w 1946 w jej miejsce powstała Biblioteka Powiatowa (potem Rynek Wielki 1), która miała charakter organizacyjno-instruktażowy. W 1961 połączona z Miejską Biblioteką Publiczną. W 1973 oprócz miejskiej była Biblioteka Powiatowa (4 prac.), 11 związkowych, po 10 w szkołach podstawowych i średnich.
Obecnie największy po bibliotece miejskiej księgozbiór w Zamościu posiada  Biblioteka Pedagogiczna (osobne hasło), wcześniej Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka.
W 1992 powstała Biblioteka Diecezjalna (osobne hasło). Istnieje biblioteka przy Klubie Garnizonowym (założona w 1951) - 35 tys. książek (2008) i przy Klubie Żołnierskim d. TSWL (1959) - ponad 20 tys. książek. Biblioteka jest również przy Zakładzie karnym (1949) - ok. 9 tys., a była też przy Wojew. Komendzie Policji (1975-98) - ok. 15 tys. Do znaczących placówek należą biblioteki Instytutu Nauk Rolniczych (1982) - ok. 20 tys. książek i 145 tytułów czasopism z zakresu rolnictwa i nauk przyrodniczych (2005), Medycznego Studium Zawodowego (1981) - ok. 9 tys. literatury fachowej, Zespołu Kolegiów Nauczycielskich (1989) - ponad 26 tys. książek, w tym znaczna część obcojęzycznych (patronat Korpusu Pokoju i ambasad fr., ang. i amer.) i WSZiA - 20 tys. (2006).
W 2020 działały 4 bibliotek naukowe z filiami, z zasobem 103,3 tys. wol., w tym specjalnych 4,5 tys., 1138 czytelników i 19 prac. Nastąpił regres tych bibliotek - najwyższe dane notował księgozbiór 152,8 w 2007 i czytelników 28,6 tys. w 2009.
Większe biblioteki posiada Muzeum Okręgowe (osobne hasło) i Zamojskiego Dom Kultury (ponad 7 tys.). Przy Kolegiacie obok starego księgozbioru kolegiackiego w 1960 założono bibliotekę ogólnodostępną  (1975 - ok. 3 tys. książek). Specjalny charakter posiada zbiór  biblioteczny Szkoły Muzycznej (1951) - ok. 18 tys. nut-druków, ponad 1200 płyt i kaset. Podobną bibliotekę posiada Orkiestra Włościańska (700 nut druków i 1000 nut rękopisów). Fachowy charakter posiada zbiór Ośrodka Informacji Technicznej i Ekonomicznej przy Stacji Kolejowej (1995 - 18 tys. książek), jak również takich instytucji jak Sąd Wojewódzki, Archiwum Państwowe, Urząd Statystyczny, Państwowa Służba Ochrony Zabytków.