Wystawiona 8 V 1938 przez "Startmuz" (przy szkole muzycznej), w klubie "Rodziny Urzędniczej", pod kier. artystycznym Haliny Rogińskiej oraz "synchronizacją" p.p. Rożynków. Ukazała się też drukiem (200 egz., ilustrowana karykaturami),  z dochodem na LOPP. Zawiera 30 rymowanych, celnych, ukrytych pod przejrzystymi pseudonimami charakterystyk znanych miejscowych postaci, jednak nie wszystkich dzisiaj dających się poprzez pseudonim, karykaturę i kuplet dających rozpoznać. Autorami ich byli Maria Jun i Krzysztof Lipczyński, kukiełki wykonali Julian Malinga i Leszek Szczepański, dekoracje Czesław Skarbek, wykonawcami byli Tadeusz Curyłło, Helena Greszcianka, Krzysztof Lipczyński. Milena Rożynekowa i Jan Wołucki.
Wcześniej, na zakończenie balu pomaturalnego w 1934 w gimnazjum przedstawiono rewię marionetek Szachy pana Kuratora, której bohaterami był m.in. dyrektor i M. Pieszko (autorem satyrycznych tekstów był Jerzy Zamecznik, fragmenty drukowała "Nasza Myśl").
Doroczne szopki prezentował niegdyś radiowęzeł (Tadeusz Konrad Sokołowski), a także działający przy PMRN zespół "Rajcowie" (1969), prawdopodobnie którego szopkę Na linii Zamość - Lublin M. Knorr zaprezentowano podczas Festiwalu Powiatów. Tradycyjnie ukazują się też w "Tygodniku Zamojskim" (Krzysztof Konopa), oraz sporadycznie we "Wspólnej Pracy" w 1979, 1981 (Przemko Maria Grafczyński), "Zamojskim Kwartalniku Kulturalnym" w 1985 (Andrzej Kędziora) i "Naszym Forum" w 1999 (Władysław Ćwik).

 * Postacie z Szopki Zamojskiej: Profesor Śpieszko (Michał Pieszko), Kasztelanowa (Zofia Sochańska), Siegfred van Kruzoe (Zygfryd Krauze), Dyr. Szczepowski (Adam Szczerbowski), Inspektor Szczerbaniec (Jan Szczepaniec), Dr Fiat Koziołkowska (Natalia Kozłowska), Sędzia Koziorożec (Tadeusz Koziorowski), Sędzia Piórko (?), Lipa-Korwiński (Adam Lipczyński), k.o. Złowski prezes (Władysław Kozłowski), Kasztelan (Marian Sochański), Że jaki? Że-Wuski (Jan Rzewuski), Ryngler – Pierścieniowicz (?), Władysław Laskonogi (?), Generał All-Right (Bruno Olbrycht), Płk S.O.S. Abowski (Stanisław Sosabowski), Dzibdziulek (?), Płk. Rozszalewicz (Wacław Szalewicz), Mecenas Uszak (Hieronim Muszak), Prezes Podkowerski (Stanisław Kowerski), D-rowa Bogucka (Helena Bogucka), A Kuku Klewicz (Roman Kuklewicz), Ajwazowski (Michał Wazowski), Dyr. Rosen-eck (Franciszek Rożynek), You-Nowa (Maria Jun), Prof. Obermiller (Stefan Miler), Mistrz Nienamysłowski (Stanisław Namysłowski), Dr Niekoniecznikoff (Zygmunt Klukowski), Mecenas Henryczek Bezzględnie (Henryk Rosiński), Wice-hrabia Hocki-Kłocki (Stanisław Kłokocki).
 * Prolog Szopki Zamojskiej (rozpoczyna parafraza z sielanki XIII Szymonowica)
„Lekko piosenki nasze, lekko następujcie,”
Bo śpi tu Piękny Zamość, spania mu nie psujcie,
„Szerszeń w południe kąsa, przed wieczorem mszyca,
Mucha cały dzień, w w nocy przykra komarzyca.
U wody się bój węża, jaszczórki przy krzaku.”
Szopka raz tylko gryzie, miły nieboraku.
Potem znów w sen zapadniesz letargiczny, błogi:
A teraz na obydwie poderwij się nogi
I posłuchaj o sobie szpetnych przypowieści,
Których dwadzieścia osiem w tej szopce się mieści.
Co znaczniejsza w tym mieście, co większa persona,
Tym okropniej jest w Szopce naszej przedstawiona.
A im jest znaczniejsza – tym mniej się obraża
I dlatego się Szopka ugryźć ją odważa.
Pierwsza Szopka Zamojska! Drugiej, Panie Bracie,
Drugiej, ach! takiej się nie doczekacie!
I oto się zaczyna: drżyjcie autorzy,
Bo za chwilę już swoje podwoje otworzy.
 * Eugeniusz Zgnilec
Jeśli już będziecie koło szopki blisko,
Proszę od Zamościa pokłonić się nisko.
Przypomnijcie żeby forsę szybciej dali,
Bo Padwa Północy całkiem się zawali.
Wiwat Akademia, co tu rediviva,
Ale szczerbin w murach niestety przybywa.
Wstyd przed turystami, jak teraz wygląda
Ratusz z podcieniami, Rynek i Rotunda.
(Szopka noworoczna Mirosławy Knorr, "Sztandar Ludu", 1963)