Wzmianka o pierwszym strajku pochodzi z 1757 - w Akademii 5 profesorów opuściło katedry do czasu podniesienia mizernych uposażeń (Barańskiego i Leszczyckiego usunięto z uczelni). W 1902 doszło do pierwszych w zaborze strajków szkolnych.
W 1905 doszło do strajków w fabryczce Wolskiego (1 V), zakładzie Adlera (4 VII) i fabryczce mebli (27-29 X), strajków krawców (22-23 X) i szewców (4-5 XI), a także strajków koordynowanych centralnie: 3 i 22 I 1906 oraz 10 VI 1907. Jesienią 1918 strajkowano w klinkierni, u "Wolskiego" i w młynie Kahana, dzięki ostatniemu strajkowi robotnicy uzyskali podwyżkę o 25%. W IX 1919 strajkowali stróże miejscy .Później były zwycięskie strajki prac. handlu (1-26 XII 1921) i kaflarni (13 III 1922). 16 X 1922 w więzieniu ogłosili strajk głodowy komuniści. W 1927 zastrajkowało 42 robotników "Ziemianina" (po jednym dniu obiecana wypłata zaległości), skutecznie ok. 100 pracowników krawieckich, z płacowymi żądaniami wystąpili też pracownicy młynarscy (podwyżki, 8 godzinny dzień pracy), a do ugody doszło z czeladzią w związku ze strajkiem w kaflarni S. Dziuby.
16 i 17 VII 1935 protestowali robotnicy zatrudnieni przy budowie ul. Lwowskiej, najpierw 50-ciu pod policją żądając wypuszczenia zatrzymanych za wywrotową działalność, następnego dnia 120-tu domagając się przyjęcia do pracy zwolnionych.  24 VII 1937 o 13-tej zastrajkowało 18 murarzy pracujących przy odnowieniu ratusza żądając podwyżki zarobków, W ciągu pół godziny przekazano im, że jest to niewdzięcznością w stosunku do miasta, które poruszyło wszystko by zwiększyć zapotrzebowanie sił roboczych (do pracy nie powróciło tylko 4-ch, ze Szczebrzeszyna). Ostatni większy strajk przed wojną (V 1938) był w cegielni Epsztajna (60 osób - żądano 30% podwyżki, powrócono do pracy na tych samych warunkach).
W I 1971 doszło do 2-dniowego strajku w WZMot  (zwycięski), na jego czele stał ślusarz Henryk Gmyz.
Do pierwszych strajków "solidarnościowych" doszło w VII 1980. 26 X 1988 doszło do okupacji przez KPN (na czele Robert Rybarczyk, uczeń kl. IV I LO) budynku KM PZPR przy Pl. Wolności - postulaty lokalowe, po pertraktacjach w budynku zostało 6 osób, okupowano 2, w końcu jedno pomieszczenie. W IV 1990 studenci Studium Nauczycielskiego okupowali b. siedzibę KW PZPR.
W 19 II 1992 podczas ogólnop. akcji strajkowej na dworcu zatrzymano pociąg Warszawa - Hrubieszów. Strajk płacowy miał miejsce w "Metalplaście (V 1992). Był też strajk w więzieniu.
Od 24 VIII do pocz. X 1991 w namiotach przed UW strajkowali rolnicy. 76 dni trwał strajk okupacyjny plantatorów buraków w UW, z czasem nabierając charakteru ogólnopolskiego, a jednocześnie rotacyjno-okupacyjny (19 I - 4 IV 1995, od 21 III 7 czł. "S" RI rozpoczęło głodówkę). Porozumienie podpisano o 3 nad ranem. Wkrótce później zastrajkowało 30 pracowników Zakładów Mięsnych (20 IV - 6 V 1995), oprócz UW (nawet 34 głodujących, 6 nie pobierało płynów) okupujących Ministerstwo RiGŻ (25 prac.) i komin (od 27 IV dwie osoby, łącznie cztery, pierwszy wszedł Grzegorz Harasim). Przez 2 tyg. lutego 1998 rolnicy okupowali zamojski holding cukrowniczy. Na przełomie  2000/2001 doszło do strajków i okupacji w ZFM. W 1999 160 pielęgniarek blokowało skrzyżowanie przy szpitalu.

 * W 1911 mieszkańcy Zamościa Adam Łoś, Franciszek Złomańczuk i 3 bracia Duczkowscy za  namawianie robotników tartku Tojwy Fuksa do porzucenia pracy ukarani zostali grzywną 25 rb albo 7 dniami aresztu każdy.