Pierwszym towarzystwem we współczesnym tego słowa znaczeniu było działające na pocz. XIX w. Zamojskie Towarzystwo Ekonomiczne (osobne hasło). W 1901 powstało Zamojskie Towarzystwo Pożyczkowo-Oszczędnościowe (osobne hasło). W zaborczych realiach wolność stowarzyszania się przyszła dopiero po 1905. Powstała wtedy Polska Macierz Szkolna (osobne hasło) i Towarzystwo Muzyczno-Dramatyczne (osobne hasło), w czasie w okupacji Towarzystwo "Piechur" (osobne hasło). W 1908-10  istniało  Stowarzyszenie Służących św. Zyty (osobne hasło). W 1917 powstało pierwsze stowarzyszenie nauczycielskie (osobne hasło).
W latach międzywojennych największą popularnością cieszyły się organizacje paramilitarne i patriotyczne: Związek Strzelecki (osobne hasło), Związek Legionistów (osobne hasło), Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" (osobne hasło), Liga Obrony Powietrznej Państwa (osobne hasło), Liga Morska i Kolonialna (osobne hasło).
Wymienić też trzeba utworzone w 1922 koło Związków Inwalidów Wojennych R.P.,  Związek Oficerów Rezerwy (prezesem m.in. Z. Krauze) i Związku Podoficerów Rez., powołaną w 1925 przez żony oficerów, "Rodzinę Wojskową", powstały w 1930 Związek Pracy Obywatelskiej Kobiet. Był też Oddział Zamojski Związku Ziemian (prezes Adam Sajkiewicz). W 1936 powstał Związek Emerytów Państwowych Wdów i Sierot (prezes Gaudnik), Stowarzyszenie Lokatorów m. Zamościa (l. 30.). Zaraz po I wojnie czynne było do 1923 Stowarzyszenie Urzędników Państwowych, a później Stowarzyszenie "Rodzina Urzędnicza" (w 1938 urządził wieczór autorów zamojskich) oraz Stowarzyszenie Urzędników Sądowych (prezesami m.in. Kazimierz Kowalski i Henryk Wąsek).
Wśród stowarzyszeń gospodarczych największą rolę odgrywało Stowarzyszenie Kupców Polskich (w 1922 powstał oddział SKP, od 1934 SKP w Zamościu). W 1938 w Zamościu powstało Tow. Rozwoju Ziem Wschodnich (prezes Z. Krauze).
Działał Polski Związek Myśli Wolnej (koło w 1923), Stowarzyszenie Obrony Wolności Sumienia w Polsce - od IV 1934 w Zamościu znajdował się Zarząd Główny tego antyklerykalnego stowarzyszenia.