Powstała w 2005, I-sza inauguracja roku odbyła się 12 X (wykład Zamojszczyzna na językowej mapie Polski prof. W. Makarskiego). Jedna z 37 tego typu uczelni w kraju (2016). Prowadzi studia I stopnia, licencjackie i inżynierskie. Na I roku studia z zakresu filologii pol., ang. i romańskiej, od 2006 również politologia, matematyka i rusycystyka, od 2008 mechanika i budowa maszyn (inżynierskie), od 2015 siódmy kierunek - logistyka.
W roku 2008/9 ok. 1000 studentów, w 2010/2011 także (w tym 440 nowych), na 10 kierunkach. 2012/2013 - ok. 1000, w tym ok. 30% Ukraińców (nowych ok. 400, z tego 130 ze Wschodu), przyjęto m.in. na anglistykę 100, turystykę i rekreację 100, bud. maszyn 80,  matematyka 40, 2013 przyjęto 400, w 2014/15 - ok. 900 (1/3 z Ukrainy. tyleż nowych), z nowym kier. pedagogiką. W 2016 rozpoczęto studia na filologii angielskiej, pedagogice, turystyce i rekreacji, mechanice i budowie maszyn oraz nowych kierunkach: finanse i rachunkowość i bezpieczeństwo narodowe. W 2017 powstał zakład pielęgniarstwa (2019 - 90 osób), a 10 XII 2020 uruchomiono studia magisterskie na kierunku pielęgniarskim (nabór od 1 III 2021).
Rektorat mieścił się w gmachu d. Akademii (od 2013 przy ul. Pereca 2), ponadto Instytut Humanistyczny (ul. Hrubieszowska 24) i matematyczno-przyrodniczy (ul. Zamoyskiego 64, rozbud. w 2011) który uległ podziałowi na Instytut Matematyki i Technologii Innowacyjnych oraz Instytut Przyrodniczo-Techniczny. W 2011 otwarto Centrum Badań i Transferu Technologii (4 laboratoria, 250 maszyn i urządzeń), a w 2019 nabyła kolejny budynek przy ul. Szczebrzeskiej (d. GS).
Władze: rektor prof. Waldemar Martyn (osobne hasło), od 2016 dr hab. Andrzej Samborski, kanclerz Jerzy Korniluk, prorektor dr Irena Kurzępa, 2012-2016 dr Kazimierz Chrzanowski, od 2016 prof. W. Martyn. 27 VI 2008 rozpoczęły pierwsze obrony prac. W 2008 szkoła symbolicznie nawiązała do tradycji Akademii Zamojskiej nie tylko siedzibą władz w jej gmachu, ale również organizując w Bukowinie (wieś ofiarowana Akademii) "dziękczynienie akademickie". Od 1 X 2009 nosi im. Szymona Szymonowica. Z braku chętnych na rok 2009/2010 nie ogłaszano naboru na studia zaoczne. Od 2009 także specjalizacja: eksploatacja samolotów i śmigłowców. W 2010/2011 studiowało 170 osób z Ukrainy. W 2011 inaugurację roku zaszczycił Prezydent RP B. Komorowski, w 2012 gościł amb. Rosji (wykład). Przy szkole działa AUKS - najlepsi pingpongiści (w 2013 brąz w Akademickich MP i dwa V m. w Akad. ME), szkoła jest patronem klubu "Trefl", ob. PWSZ, w 2019 finalista Pucharu Europy i mistrz I ligi.
W 2012 opuściło szkołę  pierwszych 11 absolwentów kier. mechanika i budowa maszyn o specjalności: pojazdy samochodowe, pierwszą pracę inżynierską obronił Konrad Bełkot (p.k. dr inż. Zb. Kiernickiego) - Projekt i wykonanie urządzenia do środkowania wału odbioru mocy.
Rok 2019/20 szkoła rozpoczęła pod nową nazwą - Uczelnia Państwowa w Zamościu, z nowym kierunkiem - informatyka.


 * Gdy powstała szansa na utworzenie PWSZ, to prawicowcy z RM optowali za PSW AZ w oparciu o KUL, który jednak nie miał pieniędzy i powstało ryzyko, że akredytację dostanie Łomża.
 * Ranking "Perspektyw" i "Rzeczpospolitej" wśród licencjackich i wyższych zawodowych w 2012 - 32 m, w rankingu PWSZ (25 szkół) w 2015 - 16 m., 2016 - 8 m.

* W 2015 funkcjonowały cztery nowoczesne laboratoria: Mechaniki Odnawialnych Źródeł Energii, Matematyki Stosowanej i Optymalizacji Procesów oraz Tworzyw Sztucznych, wyposażone w unikatowe w skali regionu maszyny, m.in. obrabiarka numeryczna klasy światowej (wartość 1 mln zł)