Nieocenionym źródłem dotyczącym lat międzywojennych są Wspomnienia z Zamojszczyzny (3 XI 1918 - 31 VIII 1939) Zygmunta Klukowskiego (osobne hasło). Tego okresu dotyczą również wspomnienia Ryszarda Ostrowskiego, Józefa Tronta i Jana Gaździckiego (rpsy w muzeum). Ważną pozycją są również Wspomnienia o Bolesławie Leśmianie (Lublin 1966) w dużej części poświęcone "zamojskiemu" okresowi poety. Szereg rękopisów pozostawił pisarz ludowy Stanisław Barański (1910-1980), m.in. Doba wolności, Dom publiczny na Browarnej w Zamościu, Zagłada ludności izraelskiej (w STL Lublin).
Ogromną wartość dla okupacyjnych dziejów Zamościa posiada Dziennik z lat okupacji... oraz inne redagowane przez Klukowskiego  materiały z czasów wojny, a także dziennik pierwszego roku po wyzwoleniu (osobne hasło: Klukowski...). Obszerny dziennik okupacyjny pozostawił Adam Mastaliński (wyd. 2011). Na łamach "Tyg. Zamojskiego" drukowane były okupacyjne wspomnienia Stefana Mariana Rostworowskiego (nr 51/1990), Tadeusza Onyszkiewicza (nr 37/1982) i ks. Franciszka Zawiszy (nr 36/1993 oraz "Archiwariusz Zamojski" 2003). Archiwum opublikowało też wspomnienia Adama Klimka (2011). Na uwagę zasługuje konkursowe wspomnienie ks. Wacława Staniszewskiego o ratowaniu Hołdu Pruskiego (Wspomnienie więźniów Zamku..., Warszawa 1984). Zamość pod terrorem okupanta (Zamojszczyzna w okresie okupacji hitlerowskiej, Warszawa 1968) opisał Michał Bojarczuk (osobne hasło), także autor kilku kronik poświęconych ludziom Zamościa (44 sylwetki), gimnazjum i liceum (kilka tomów), filii UMCS, ogrodowi zoologicznemu (w zbiorach muzeum).
Zamość pierwszych lat po wojnie opisał syn podzamojskiego chłopa Antoni Seroka (nagroda w konkursie "Głosu Pracy" - Warmiak spod Zamościa, Olsztyn 1968). W 1967 w konkursie ZP TPPR na wspomnienia z I-szych dni wolności... gł. nagroda przypadła Włodzimierzowi Chmielewskiemu, II-ga Adamowi Drzewieckiemu a III-cia Henrykowi Hantzowi, ponadto wyróżnienia Wincentemu Burzyńskiemu, Pawłowi Kuszowi, Feliksowi Bednarskiemu i Władysławowi Tyrce (wszyscy z Zamościa).
W 1969 w konkursie literackim MRN nagrodę otrzymały  wspomnienia Zofii Wiktorowicz Podtopolanie (w zbiorach rodzinnych). Niepublikowane są również wspomnienia z l. 30. Mariana Tracza. W ostatnim okresie wyszły wydane własnym nakładem książki wspomnieniowe zamościan - Marii Matuszewskiej Miniony czas ulicy Browarnej w Zamościu (1996), Bronisława Waludy Droga z Zamościa do Zamościa (2000) i Zygmunta Wierzchowiaka Pasje i boje (1995) oraz słownikowo-biograficzne Na zamojskiej ziemi (1997) i Ludzie na mojej drodze (2000, 2001 - łącznie prawie 500 stron). W 2000 ukazały się również liczące ponad 650 stron Pamiętniki zamojskiej licealistki 1941-1950  Marii Cieślak. W 2008 wyszły wspomnienia Leśmian, Leśmian z zebranymi przez Adama Kulika ponad 30 relacjami Zamościan o poecie.
W 2009 wspomnienia z dzieciństwa Miasto z bajki. Mój Zamość opublikował Zbigniew Ostrowski - adwokat z Krakowa (syn zamojskiej aptekarki). Wspomnienia opublikowały mieszkające w Warszawie zamościanki: Wiesława Papierska (Zeszyt pamięci zamościanki, 2015) i Aldona Dragan-Gawecka -  pierwsze wspomnienia dotyczące powojennego Nowego Miasta (Mój Zamość. Migawki wspomnień, 2015).