Do znanych przedwojennych kolekcjonerów należeli przede wszystkim wojskowi z 9 p.p. - ppłk Adam Lipiński (na wystawie w 1924 pokazał bogaty zbiór zbroi) i mjr Jan Berek (później gen. bryg.) zbieracz monet i militariów, a także sędzia Ottokar Jun (antyki, m.in. stary fortepian), Stanisław Konopacki (zbiór atlasów i map), Walenty Hłyń (zbierał starą porcelanę i obrazy, każdy eksponat posiadał swoją metryczkę) i Stanisław Mateja - numizmatyk, filatelista i zbieracz antyków, minerałów. W 1937 do muzeum w depozyt zbiór 37 monet przekazał burmistrz Michał Wazowski. Znanym zbieraczem pamiątek z dziejów walk o niepodległość był Jan Ogórkiewicz. Szczególnym kolekcjonerem był kapelmistrz Stanisław Rodkiewicz, który gromadził i zapisywał ptasie melodie. 
W czasie okupacji mieszkał i pracował w Zamościu właściciel najbogatszej kolekcji numizmatycznej w Polsce Stanisław Niewitecki. Na pocz. l. 50. mieszkał w Zamościu Szubrański ziemianin z terenów wschodnich - kolekcjoner, z obrazami Kossaka i Fałata. Mieszkająca w Zamościu lekarka Ludwika Różycka (zm. w Warszawie) zapisała w l. 60. muzeum posiadane w domu obrazy znanych polskich malarzy (Wyczółkowski, Boznańska, Mehoffer, Gierymski, J. Kossak). 
15 XI 1970 w WDK otwarto wystawę samowarów, m.in. tulskich i moskiewskich z 1808-1912, z 31 połowa pochodziła ze zbiorów Lucjana Wąsika i Stanisława Michalskiego, 4 Zb. Kusiaka. W 1979 kolekcjonerzy zaprezentowali militaria. 10 X 1973 powstało w Zamościu Terenowe Koło Numizmatyczne (przy lubelskim oddz. Pol. Towarzystwa Archeol. i Numizmat.). 10 IX 1975 przy WDK powstał Zamojski Klub Kolekcjonera (prezes Czesław Kubina, od 1984 Konrad Karbownik - również szef miejscowych numizmatyków), liczący 25 członków, wśród których przeważali numizmatycy. Od 25 X 1975 organizuje targi staroci (pocz. jesienne i wiosenne, potem miesięczne - 1-sza niedziela miesiąca). W ciągu 10 lat zorganizowano 75 giełd. W 1985 - 88 członków.
Do bardziej znanych kolekcjonerów należeli Erazm Łata (militaria), Zbigniew Kusiak (m. in. samowary), a także Krzysztof Wróblewski (ekslibrisy, pocztówki, medale), Bolesław Wiater (numizmatyk), Józef Tchórz (militaria). Stare radia zbiera Bogdan Bizior, lampy Ryszard Sowiński,  butelki Andrzej Urbański, naparstki z całego świata i maszyny do szycia Joanna Błaszczyńska, a stare aparaty fotograficzne Krzysztof Serafin (najstarsze z l. 20.). Kilkaset aparatów i 3 tys. zdjęć zgromadził Adam Gąsianowski. Wszystko co związane z szachami zbiera Andrzej Czochra (m.in. ok. 230 kompletów szachów). Kilka tysięcy znaczków pocztowych II obiegu "Solidarności" gromadzonych w l. 80. przekazał do muzeum Marcin Zamoyski.
Własną organizację posiadają filateliści. Podobne hasła: Ekslibrisy, Filatelistyka, Fonotelistyka.
W 1993-2011 był sklep z antykami Leszka Łojewskiego (osobne hasło: "Antyki"),  do 1995 sklep "Kolekcjoner" ul. Gminna 53b, a od 1999 także w Rynku Wielkim 4.


 * Wystawy Klubu Kolekcjonera: 25 X 1975 - Jesienne Targi Staroci, 15 II 1976 - Wielkie Spotkanie Filatelistów, 6-7 III 1976 - Wystawa Staroci, 11-12 IX 1976 - Wystawa Kwiatów, 16-17 X 1976 - Wystawa Białej Broni (inicjator i główny wystawca Erazm Łata), 15-16 I 1977 - "Kuchnia w stylu retro" (ok. 200 eksponatów, m.in. średniowieczny miecz, gł. wystawcą Zbigniew Kusiak), 4-6 III 1977 - Las moje hobby, 21-22 V 1977 - Stare wydawnictwa, 7-14 XI 1982 - Lampy, lichtarze, zegary.