Zbrojny związek szlachty  przeciwko Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu i Rosji. W jej akcie z 15 III 1768 do wojsk konfederackich zaliczono zamojską milicję ordynacką. Po jej ogłoszeniu król wysłał do Zamościa generałów Branickiego i  Mokronowskiego by sprawdzili gotowości twierdzy do obrony przed konfederatami. Zamknięto na stałe Bramę Lwowska (ruch tylko przez Bramę Szczebrzeską). W VI 1769 za zgodą Jana Jakuba Zamoyskiego, w Zamościu sformowano chorągiew konfederacką, włączając do niej część garnizonu, a w lipcu Ordynat zgodził się na wpuszczenie Kazimierza Puławskiego z oddziałem do Zamościa, aby mogli składować zapasy oraz przezimować.
Rosyjski korpus gen. Bibikowa z Łabuń obserwował czy konfederaci nie zechcą chcą opanować twierdzy. Generał przekazał komendantowi, że dwaj konfederaci przeniknęli do twierdzy, kupili kamienicę, i gromadzili w niej broń, mając celu opanowanie Zamościa przez zaskoczenie. Ordynatowa nakazała usunięcie z Zamościa podejrzanego o spiskowanie. Na wniosek króla, aby uchronić okolicę Zamościa przed zniszczeniem, ambasador rosyjski nakazał wojskom rosyjskim odejść spod Zamościa. 2 VI 1771  pod murami miasta doszło do starcia ok. 3 tysięcy konfederatów i Rosjan (Oblężenie 1771).