Dalszy rozwój przestrzenny miasta i jego intensyfikacja w l. 60. i 70. Utrzymanie koncentrycznego układu miasta i dotychczasowej tendencji rozwoju w kierunku wsch. i płn. Plany zagospodarowania przestrzennego miasta (1944, 1955, 1969, 1983, 1994). Projekt nowego centrum administracyjno-usługowego - niezrealizowany. Powstanie dzielnicy przemysłowej (l. 50.). W 1948 wybud. pierwszy po wojnie dom mur. piętrowy (Stanisława Ramsa, róg Nowego Rynku). Początek budownictwa osiedlowego indywidualnego (1951) i wielorodzinnego (1950). Dominacja budownictwa drewnianego (do ok. 1950) i jego stopniowy zanik (1960).
Uruchomienie budownictwa wielkopłytowego (1974) i średniowysokiego (Wieżowce). Systematyczna likwidacja dzielnic podmiejskich (głównie zabudowa drewniana) pod nowe osiedla mieszkaniowe. Wybudowano nowe zakłady przemysłowe (fabryki mebli, "Delia", "Metalplast", elewator, chłodnia, "Bacutil"). Powstały biurowce: PPRN (1950-66 Mieczysław Kaczorowski), PKO i PZU (1967 proj. Wiesław Kwiatkowski), klinkierni (1964-67 proj. M. Małek, R. Zając, J. Żak), WZIR (1977-80), Zakładu Energetycznego, WUSW, WZSR, PZMot., kilkanaście pawilonów handlowych i pawilony wielofunkcyjne (Handel), baza PKS, dworzec autobusowy, 2 piekarnie, 2 hotele i zajazd, centrala telekomunikacyjna, 2 szkoły średnie i 6 podstawowych, przedszkola i żłobki, internat, dom dziecka (1978-84 proj. Jadwiga Hawrylak-Grabowska, Wrocław), klub oficerski, dom kultury, amfiteatr, ośrodek sportowy, przychodnia wojewódzka, rozbudowano szpital, nowy szpital, kościół. Powstała także duża ciepłownia, rozdzielnia energetyczna, ogród zoologiczny. Unowocześniono układ arterii, wzniesiono wiadukty.
W zespole staromiejskim do 1971 powstał 2 kamienice w Rynku Wielkim, po jednej w Rynku Solnymi przy ul. Staszica, domy przy ul. Bazyliańskiej, biurowce Klinkierni (1967, Józef Żak) i "Pax" (1972, Jadwiga Jamiołkowska). hotel (1971, A, Krawczyk), dom rzemiosł (1973) oraz hale targowe. Początkowo prowadzono tylko doraźne prace remontowe i ograniczone prace konserwatorskie, od 1974 kompleksowa rewaloryzacja (Renowacja). W 1982 utworzono Wydział Budownictwa UW.


  * Tanie domy - Tadeusza Zaremby (1947): eksperymentalny przy ul. Kresowej - 2 pokoje, kuchnia, piwnica, sionka i spiżarka, z ubitej gliny i słomy, dachówka, Adama Klimka (1956): piętrowy, 4 pokoje, kuchnia, łazienka, taras i balkon, zasadniczo z  pilśni - 25 tys. zł, pierwszy zbudowano w Wawrze, potem realizowane w Kielcach.
 *  Plan ogólny zagospodarowania przestrzennego Zamościa z 1994 otrzymał nagrodę ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa i stopnia (zespół pod kierownictwem Kazimierza i Elżbiety Koterby w składzie Stanisław Albricht, Andrzej Cygnarowski, Halina Dźwięga, Jadwiga Gargula, Ewa Gruszczyńska, Bożena Małachowska, Tadeusz Rajski, Barbara Skórzyńska-Terlecka i zespół autorski "Arche" z Krakowa,
 * Prof. J. Kowalczyk w sprawie "plomb" - Najlepiej nic nie robić. Moim zdaniem każda epoka zostawia coś niestosownego. hotel Renesans i ten partyjny budynek i Veritas to obiekty "ni w pięć ni w dziewięć", ale należy je zostawić takimi jakie są.
 * W biurowcu Wojewódzkiego Zarządu Inwestycji Rolnych mieścił się także Urząd Miar i Wag, Wojew. Stacja Kwarantanny i Ochrony Roślin, Wojewódzki Związek Spółek Wodnych, Zespół Usług Projektowych, SITR, LOP.